Quan trắc môi trường định kỳ hàng năm là hoạt động bắt buộc giúp doanh nghiệp kiểm soát mức độ tác động đến môi trường và tuân thủ quy định pháp luật. Cùng Nhất Tín tìm hiểu các quy định quan trắc môi trường định kỳ trong bài viết sau.
1. Quan trắc môi trường định kỳ là gì?
Quan trắc môi trường định kỳ là hoạt động theo dõi, đo đạc và phân tích có hệ thống các thành phần môi trường (như nước thải, khí thải, không khí xung quanh, đất, nước mặt, nước ngầm…) tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh hoặc khu công nghiệp theo chu kỳ được quy định, nhằm đánh giá mức độ tác động của hoạt động sản xuất đến môi trường xung quanh.
Hiểu một cách đơn giản, đây là quá trình giám sát định kỳ chất lượng môi trường của doanh nghiệp sau khi dự án đã đi vào hoạt động, giúp xác định xem các thông số phát thải, xả thải có nằm trong giới hạn quy chuẩn cho phép của pháp luật hay không.
Đo quan trắc môi trường định kỳ không chỉ là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với nhiều tổ chức, cá nhân có hoạt động tác động đến môi trường mà còn là công cụ giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, duy trì tuân thủ và bảo vệ hình ảnh thương hiệu xanh trong mắt cơ quan quản lý cũng như cộng đồng.
Mỗi cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải thực hiện quan trắc môi trường định kỳ 06 tháng/lần, trong đó các nội dung chính cần thực hiện bao gồm:
- Báo cáo thông tin chung về hoạt động của doanh nghiệp: Tổng hợp tình hình sản xuất, kinh doanh trong 6 tháng gần nhất, bao gồm quy mô hoạt động, công suất, nguyên liệu đầu vào, lượng phát thải và các thay đổi (nếu có) trong quy trình sản xuất so với kỳ báo cáo trước.
- Định kỳ đo đạc, lấy mẫu và phân tích các thông số môi trường: Tiến hành lấy mẫu và phân tích các thông số về không khí xung quanh, khí thải công nghiệp, nước thải.
Tần suất đo đạc, lấy mẫu thực hiện 03 tháng/lần để đảm bảo dữ liệu quan trắc phản ánh đúng thực trạng môi trường tại cơ sở. - Nhận xét, đánh giá và cam kết khắc phục: Doanh nghiệp cần nhận xét kết quả quan trắc, đối chiếu với quy chuẩn môi trường hiện hành. Trường hợp kết quả phân tích không đạt yêu cầu, cơ sở phải cam kết thực hiện các biện pháp khắc phục hoặc cải thiện tình trạng ô nhiễm trong thời gian sớm nhất.
2. Đối tượng phải thực hiện quan trắc môi trường định kỳ
Theo Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường thuộc Phụ lục II đều phải thực hiện quan trắc môi trường định kỳ theo quy định. Cụ thể, nhóm đối tượng được chia thành 3 mức (Mức I, II, III) tùy theo loại hình sản xuất và quy mô công suất, bao gồm:
Mức I
- Làm giàu, chế biến khoáng sản độc hại hoặc có sử dụng hóa chất.
- Sản xuất gang, thép, luyện kim; sản xuất thủy tinh; sản xuất bột giấy, giấy từ sinh khối hoặc tái chế.
- Sản xuất hóa chất vô cơ cơ bản, phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật.
- Sản xuất, lọc – hóa dầu; khai thác dầu thô, khí đốt tự nhiên; khí hóa than; sản xuất than cốc.
- Sản xuất dệt may có công đoạn nhuộm, giặt mài, nấu sợi.
- Nhà máy nhiệt điện than công suất lớn.
Mức II
- Tái chế, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải công nghiệp thông thường hoặc chất thải nguy hại.
- Phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng, hoặc sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.
- Sản xuất pin, ắc quy, mạ kim loại, sản xuất xi măng, nhiệt điện, sản xuất hóa chất có yếu tố nguy hại.
Mức III
- Chế biến mủ cao su, tinh bột sắn, đường, cồn, bia – nước giải khát.
- Chế biến thủy – hải sản, giết mổ gia súc gia cầm, chăn nuôi quy mô công nghiệp.
- Sản xuất linh kiện, thiết bị điện – điện tử có quy mô lớn.
Lưu ý: Chi tiết từng loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và mức công suất tương ứng được quy định cụ thể trong Phụ lục II của Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Doanh nghiệp cần đối chiếu loại hình hoạt động và quy mô của mình để xác định đúng. Tham khảo tại đây.
→ Đọc bài viết liên quan: Các bước lập kế hoạch quan trắc môi trường & Lưu ý cần nắm
3. Quy định quan trắc môi trường định kỳ bao lâu một lần?
Tần suất quan trắc môi trường định kỳ được quy định cụ thể tại Điều 97 và Điều 98, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP. Việc thực hiện quan trắc phụ thuộc vào loại hình hoạt động (liên tục hay theo thời vụ) và đối tượng có thuộc diện phải thực hiện Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hay không. Dưới đây là nội dung chi tiết:
3.1. Tần suất quan trắc nước thải định kỳ
Theo hướng dẫn tại điểm b khoản 3 Điều 97 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, quy định quan trắc môi trường định kỳ thì tần suất quan trắc nước thải định kỳ được quy định như sau:
Đối với dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động liên tục:
- Thực hiện 03 tháng/lần đối với trường hợp phải thực hiện Đánh giá tác động môi trường (ĐTM).
- Thực hiện 06 tháng/lần đối với trường hợp không thuộc đối tượng ĐTM.
Đối với dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động theo thời vụ thuộc đối tượng thực hiện ĐTM:
- Hoạt động thời vụ từ 03 tháng trở xuống: quan trắc 01 lần.
- Hoạt động thời vụ từ trên 03 tháng đến 06 tháng: quan trắc 02 lần.
- Hoạt động thời vụ từ trên 06 tháng đến dưới 09 tháng: quan trắc 03 lần.
- Hoạt động thời vụ trên 09 tháng: quan trắc 04 lần.
Lưu ý: Khoảng cách giữa hai lần quan trắc tối thiểu là 03 tháng.
Đối với dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động theo thời vụ không thuộc đối tượng thực hiện ĐTM:
- Hoạt động thời vụ từ 06 tháng trở xuống: quan trắc 01 lần.
- Hoạt động thời vụ trên 06 tháng: quan trắc 02 lần.
Lưu ý: Khoảng cách giữa hai lần quan trắc tối thiểu là 06 tháng.
Riêng đối với các thông số đặc thù như tổng hóa chất bảo vệ thực vật clo hữu cơ, tổng hóa chất bảo vệ thực vật phốt pho hữu cơ, tổng Polychlorinated Biphenyl (PCB), Dioxin, Halogen hữu cơ dễ bị hấp thụ (nếu có), tần suất quan trắc được quy định là 01 năm/lần cho tất cả các trường hợp nêu trên.
3.2. Tần suất quan trắc bụi, khí thải công nghiệp định kỳ
Theo điểm b khoản 4 Điều 98 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, tần suất quan trắc bụi và khí thải công nghiệp định kỳ được quy định cụ thể như sau:
Đối với dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động liên tục thuộc đối tượng thực hiện ĐTM:
- Thực hiện 03 tháng/lần đối với các thông số thông thường.
- Thực hiện 06 tháng/lần đối với các thông số như kim loại nặng, hợp chất hữu cơ (nếu có).
- Thực hiện 01 năm/lần đối với thông số Dioxin/Furan (nếu có).
Đối với dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động liên tục không thuộc đối tượng thực hiện ĐTM:
- Thực hiện 06 tháng/lần đối với các thông số thông thường.
- Thực hiện 01 năm/lần đối với các thông số kim loại nặng, hợp chất hữu cơ và Dioxin/Furan (nếu có).
Đối với dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động theo thời vụ thuộc đối tượng thực hiện ĐTM:
- Các thông số kim loại nặng, hợp chất hữu cơ (nếu có):
- Hoạt động thời vụ từ 06 tháng trở xuống: quan trắc 01 lần.
- Hoạt động thời vụ trên 06 tháng: quan trắc 02 lần.
- Thông số Dioxin/Furan (nếu có): thực hiện 01 lần/năm.
- Các thông số còn lại:
- Hoạt động thời vụ từ 03 tháng trở xuống: quan trắc 01 lần.
- Hoạt động thời vụ từ trên 03 tháng đến 06 tháng: quan trắc 02 lần.
- Hoạt động thời vụ từ trên 06 tháng đến dưới 09 tháng: quan trắc 03 lần.
- Hoạt động thời vụ trên 09 tháng: quan trắc 04 lần.
Lưu ý: Thời gian giữa hai lần quan trắc tối thiểu là 03 tháng.
Đối với dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động theo thời vụ không thuộc đối tượng thực hiện ĐTM:
- Các thông số kim loại nặng, hợp chất hữu cơ (nếu có):
- Hoạt động thời vụ từ 06 tháng trở xuống: quan trắc 01 lần.
- Hoạt động thời vụ trên 06 tháng: quan trắc 02 lần.
- Thông số Dioxin/Furan (nếu có): thực hiện 01 lần/năm.
- Các thông số còn lại:
- Hoạt động thời vụ từ 06 tháng trở xuống: quan trắc 01 lần.
- Hoạt động thời vụ trên 06 tháng: quan trắc 02 lần.
Lưu ý: Thời gian giữa hai lần quan trắc tối thiểu là 06 tháng.
→ Cập nhật thêm thông tin hữu ích: Các bước thiết kế chương trình quan trắc môi trường không khí
4. Các quy định quan trắc môi trường định kỳ cần nắm
4.1 Cơ quan phê duyệt báo cáo quan trắc môi trường định kỳ
Tùy theo quy mô và loại hình hoạt động của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ mà cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và phê duyệt báo cáo quan trắc môi trường định kỳ sẽ khác nhau. Cụ thể như sau:
- Sở Nông Nghiệp và Môi Trường (NN&MT): Phê duyệt đối với các dự án, doanh nghiệp có Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hoặc Kế hoạch bảo vệ môi trường (KH BVMT) do Sở hoặc Bộ NN&MT thẩm định.
- Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện: Tiếp nhận và xác nhận đối với các dự án, cơ sở có ĐTM hoặc KH BVMT được Phòng NN&MT thẩm định, thường là những cơ sở sản xuất, dịch vụ quy mô nhỏ, phạm vi hoạt động tại địa phương.
- Ban Quản lý các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế: Tiếp nhận báo cáo đối với doanh nghiệp hoạt động trong khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế. Các cơ quan này được Sở NN&MT hoặc UBND tỉnh ủy quyền để giám sát công tác môi trường trong phạm vi quản lý.
4.2 Hồ sơ báo cáo môi trường định kỳ
Khi lập hồ sơ quan trắc môi trường định kỳ, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu theo quy định. Cụ thể bao gồm:
- Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc Giấy phép đầu tư.
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Hợp đồng thuê đất.
- Quyết định phê duyệt Báo cáo Đánh giá tác động môi trường (ĐTM), Kế hoạch bảo vệ môi trường (KH BVMT) hoặc Đề án bảo vệ môi trường (ĐA BVMT).
- Sổ đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại (CTNH).
- Hợp đồng thu gom và xử lý chất thải gồm:
- Chất thải nguy hại.
- Chất thải rắn công nghiệp thông thường.
- Chất thải rắn sinh hoạt.
- Xác nhận hoàn thành các công trình và biện pháp bảo vệ môi trường (nếu có).
Tùy theo loại hình sản xuất, quy mô và đặc thù ngành nghề, bộ hồ sơ có thể được điều chỉnh tăng hoặc giảm một số tài liệu cho phù hợp với quy định hiện hành.
4.3 Cơ chế phạt khi không tuân thủ quy định quan trắc môi trường định kỳ
Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất – kinh doanh nếu không lập hoặc không nộp báo cáo quan trắc môi trường định kỳ đúng hạn sẽ bị xử phạt theo mức độ vi phạm và thẩm quyền quản lý của cơ quan phê duyệt. Cụ thể:
- Thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện: Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 – 1.000.000 đồng.
- Thuộc thẩm quyền xác nhận của Sở Nông Nghiệp và Môi Trường hoặc Ban Quản lý các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế: Mức phạt: Từ 1.000.000 – 15.000.000 đồng.
- Thuộc thẩm quyền xác nhận của UBND cấp tỉnh hoặc cơ quan được ủy quyền: Mức phạt: Từ 10.000.000 – 15.000.000 đồng.
- Thuộc thẩm quyền xác nhận của Bộ Nông Nghiệp và Môi Trường, các Bộ, cơ quan ngang Bộ: Mức phạt: Từ 15.000.000 – 20.000.000 đồng.
- Đối với hồ sơ môi trường hoặc đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường tương đương thẩm quyền xác nhận của Bộ NN&MT hoặc cơ quan ngang Bộ: Mức phạt có thể lên tới 20.000.000 – 40.000.000 đồng.
Việc thực hiện quan trắc môi trường định kỳ hàng năm là yêu cầu bắt buộc giúp doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ pháp luật và duy trì hoạt động bền vững. Tuy nhiên, để quá trình này diễn ra chính xác, liên tục và tiết kiệm nhân lực, nhiều đơn vị hiện nay đang chuyển sang sử dụng giải pháp quan trắc môi trường tự động, liên tục.
Nhất Tín chuyên cung cấp giải pháp quan trắc khí thải, nước thải, nước ngầm và nước mặt tự động, giúp doanh nghiệp theo dõi và đánh giá chất lượng môi trường một cách chính xác, minh bạch và tuân thủ pháp luật.
Đặc biệt, Nhất Tín còn phát triển phần mềm giám sát, thu thập dữ liệu môi trường online, hỗ trợ doanh nghiệp thu thập, tổng hợp và báo cáo số liệu tự động, giúp tiết kiệm thời gian, đảm bảo tính chính xác và thuận tiện trong quản lý cũng như thực hiện các báo cáo môi trường định kỳ hàng năm.
Ưu điểm dịch vụ của Nhất Tín
- Pháp lý đảm bảo: Là đơn vị đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường, được Bộ NN&MT cấp phép, đảm bảo toàn bộ dữ liệu được công nhận hợp lệ.
- Thiết bị đạt chuẩn quốc tế: Sử dụng cảm biến và thiết bị từ các thương hiệu EU/G7, có độ chính xác cao, bền bỉ trong điều kiện khắc nghiệt.
- Kinh nghiệm thực tiễn: Đã triển khai hơn 300 dự án quan trắc môi trường cho các tập đoàn lớn như TH True Milk, Vicem Tam Điệp, TTC Group, Sumitomo, Lee & Man…
- Hệ thống tự động hóa – 4.0: Tích hợp phần mềm giám sát online, hiển thị dữ liệu thời gian thực, cảnh báo khi vượt ngưỡng và lưu trữ bảo mật chuẩn ISO 27001.
- Đội ngũ kỹ thuật chuyên nghiệp: Hỗ trợ kỹ thuật 24/7, bảo trì, hiệu chuẩn và xử lý sự cố nhanh chóng tại hiện trường.
- Chi phí cạnh tranh – Bảo hành dài hạn: Giải pháp trọn gói với chi phí tiết kiệm 20–30% so với thị trường, kèm chính sách bảo hành, bảo trì toàn diện.
Thực hiện quan trắc môi trường định kỳ hàng năm không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng quy định của Nhà nước mà còn thể hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường bền vững. Nhất Tín luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ tư vấn và triển khai dịch vụ quan trắc chuyên nghiệp, giúp doanh nghiệp an tâm trong suốt quá trình hoạt động.
- Nhất Tín Miền Nam: Số 535/32 Quốc Lộ 13, Phường Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh
- Nhất Tín Miền Bắc: Tầng 12, Diamond Flower Tower, số 48 Lê Văn Lương, P. Yên Hòa, TP.Hà Nội
- Hotline 24/7: 0975 191 409
- Email: Info@nt-tech.vn
