Không khí xung quanh chúng ta chứa nhiều loại bụi lơ lửng khác nhau, gọi chung là TSP (Total Suspended Particulates – tổng bụi lơ lửng)? Đây là một chỉ số quan trọng phản ánh mức độ ô nhiễm không khí và sức khỏe môi trường. Tìm hiểu chi tiết về tổng bụi lơ lửng TSP trong bài viết này cùng Nhất Tín.
1. Tổng bụi lơ lửng TSP là gì?
TSP (Total Suspended Particulates) hay tổng bụi lơ lửng là tổng hợp tất cả các loại hạt bụi có trong không khí, bao gồm cả hạt rắn và lỏng. TSP không giới hạn về kích thước, nghĩa là nó bao gồm các hạt lớn hơn 10µm cũng như các hạt nhỏ hơn như PM10 và PM2.5. Đây là một chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm không khí.
2. Nguồn gốc của TSP
TSP (tổng bụi lơ lửng) xuất hiện trong không khí từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả tự nhiên và nhân tạo:
Nguồn tự nhiên
- Muối biển: Gió thổi làm nước biển bắn tung tóe, tạo ra các hạt muối li ti lơ lửng trong không khí.
- Khói và tro từ cháy rừng: Các vụ cháy rừng, cháy đồng cỏ hay đốt thực vật đều sinh ra tro bụi bay lên cao.
- Phấn hoa và bào tử nấm mốc: Các hạt sinh học này bay trong không khí, góp phần làm tăng nồng độ bụi tổng thể.
- Bụi đất và cát: Gió thổi từ đất trống, sa mạc hoặc khu vực nông nghiệp làm các hạt bụi nhỏ bay vào không khí.
Nguồn nhân tạo
- Đốt nhiên liệu hóa thạch: Bao gồm diesel, than, xăng và các nhiên liệu công nghiệp, tạo ra lượng lớn bụi mịn và thô.
- Công trường xây dựng: Hoạt động đào, san lấp, trộn xi măng, vận chuyển vật liệu đều phát sinh bụi.
- Khí thải công nghiệp: Nhà máy điện, luyện kim, cơ sở sản xuất hóa chất, xi măng… thải ra các hạt bụi rắn và lỏng.
- Nghiền cơ học vật liệu: Các quá trình nghiền, đập đá, khoan cắt vật liệu tạo ra bụi kích thước lớn.
- Khí thải giao thông: Xe máy, ô tô, xe tải, đặc biệt ở đô thị, góp phần lớn vào nồng độ bụi PM10 và PM2.5 trong tổng TSP.
TSP là kết quả tổng hợp của tất cả các loại bụi này. Điều này có nghĩa mức độ ô nhiễm TSP phản ánh tổng thể tác động của môi trường tự nhiên lẫn hoạt động của con người, từ đó giúp cơ quan quản lý và doanh nghiệp đánh giá và kiểm soát chất lượng không khí hiệu quả hơn.
3. Vì sao cần quan tâm đến chỉ số TSP?
Chỉ số TSP phản ánh mức độ ô nhiễm tổng thể của không khí, vì nó bao gồm tất cả các loại hạt bụi từ lớn đến nhỏ. Việc quan tâm và đo lường TSP là cần thiết bởi những lý do sau.
Ảnh hưởng đến sức khỏe con người
- Hô hấp: Bụi lơ lửng, đặc biệt là các hạt nhỏ như PM10 và PM2.5 trong TSP, có thể xâm nhập vào phổi, gây viêm đường hô hấp, hen suyễn, và các bệnh phổi mãn tính.
- Tim mạch: Hít phải bụi mịn lâu dài có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch và tai biến mạch máu não.
- Ung thư: Một số loại bụi công nghiệp và hóa chất lẫn trong TSP có khả năng gây ung thư phổi và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
Ảnh hưởng đến môi trường
- Ô nhiễm không khí: Bụi lơ lửng làm giảm chất lượng không khí, tạo sương mù bụi, ảnh hưởng tầm nhìn và mỹ quan đô thị.
- Hủy hoại cây trồng: Lớp bụi dày trên lá cây làm giảm quang hợp, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của thực vật.
- Ô nhiễm đất và nước: Bụi từ không khí lắng xuống có thể làm ô nhiễm nguồn nước và đất, gây ảnh hưởng lâu dài đến hệ sinh thái.
Kiểm soát chất lượng không khí và tuân thủ pháp luật
- Việc đo lường TSP giúp theo dõi mức độ ô nhiễm, từ đó doanh nghiệp và cơ quan quản lý môi trường đưa ra các biện pháp giảm thiểu bụi.
- Giúp các cơ sở sản xuất tuân thủ quy chuẩn môi trường, tránh vi phạm pháp luật và giảm thiểu rủi ro về sức khỏe cộng đồng.
4. Quy chuẩn của Việt Nam về TSP và chất lượng không khí
Tại Việt Nam, các tiêu chuẩn về bụi trong không khí, bao gồm tổng bụi lơ lửng TSP, được quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung quanh (QCVN 05:2023/BTNMT), do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành, có hiệu lực từ 01/01/2023.
- Tổng bụi lơ lửng (TSP): các hạt bụi có đường kính khí động học ≤ 100 µm.
- Giới hạn nồng độ:
- Trung bình 24 giờ: 500 µg/m³
- Trung bình năm: 200 µg/m³
Chỉ số TSP là thước đo tổng thể mức độ bụi trong không khí, phản ánh trực tiếp chất lượng môi trường xung quanh. Hy vọng bài viết này của Nhất Tín đã mang đến những thông tin hữu ích về chỉ số tổng bụi lơ lửng TSP.
